Heere van der Schaar & dr. H.P. Berlage
Heere van der Schaar (1882-1970) en dr. H.P. Berlage (1856-1934).
Ze komen elkaar geregeld tegen o.a.: Plan Zuid (1e deel), Plan West en Plan Oost.
Heere van der Schaar heeft het niet zo met de meeste architecten o.a. vanwege hun opvattingen waarop ze meenden door het leven te moeten gaan.
Voor Van der Schaar niet acceptabel.
Eén van de weinige uitzonderingen daarop vormt de architect dr. H.P. Berlage.
In Plan-West is de directe bijdrage van Berlage gering geweest.
Berlage is door Van der Schaar uitgenodigd om een ontwerp te maken voor het Mercatorplein. Berlage heeft die uitnodiging destijds aanvaard.
Woningen die balkons hebben aan de voorzijde van het Mercatorplein is een gevolg van de eis daarvoor door Van der Schaar in het ontwerp.
Berlage's voorstel om het Mercatorplein te ontwerpen tot een volks- en vermaakplein is voor Van der Schaar niet acceptabel. Het oorspronkelijke ontwerp van Berlage (een Volks- en Vermaakplein) zou ten kosten gaan van de rentabiliteit.
Het 'Plan Van der Schaar' of 'Plan West' wordt in juni 1922 door Van der Schaar ingediend bij het gemeentebestuur Amsterdam mede ondersteunt door de zogenaamde Architectonische Commissie : ir. J, Gratema, ir. A.R. Hulshoff en G. Versteeg (allen in dienst bij de Bouw Exploitatie Maatschappij Amsterdam West - Directeur H. van der Schaar).
(under construction) Tekening: Dr. H.P. Berlage
Dr. H.P. Berlage
In een voordracht (1935) van Heere van der Schaar opent Van der Schaar met navolgende woorden van Dr. H.P. Berlage:
"Als ik het moest overdoen, deed ik het anders."
Volgens Van der Schaar is Berlage een van de weinige architecten die rekening houdt met de eisen voor de praktijk en de wensen van de bouwondernemers.
Ondanks de bemoeienissen en eisen van de schoonheidscommissie heeft Berlage aan het Mercatorplein zich gericht naar de wensen van de bouwondernemer(s) en rationele plattegronden (Van der Schaar) aanvaard, zowel voor de balkons (Van der Schaar) als ook voor de luifels (Van der Schaar) van de winkels aanvaard (óók winkelen tijdens regenval - Van der Schaar).
Mercatorplein Amsterdam onderdeel van:
Plan Van der Schaar - 6.000 Woningenplan - Plan-West
Heere van der Schaar (projectontwikkelaar) en dr. H.P. Berlage (architect).
Rechts met de tekening in zijn hand is Heere van der Schaar.
Gebrandschilderd Glas Bouw Mercatorplein o.a. afgebeeld:
rechtsboven - Heere van der Schaar en Dr. H.P. Berlage;
linksboven - de automobiel van Heere van der Schaar.
Het Mercatorplein (Berlage): uit de Indische Courant 1928
Het centrum van de grote stadsuitbreiding in het Westen van Amsterdam -feitelijk een hele stad- wordt gevormd door het Mercatorplein (Berlage).
Het plantsoen in het midden is in overleg met met de ontwerper, dr. Berlage, aangelegd:
1. Mercatorplein, 2. Jan Evertsenstraat, 3. Hoofdweg, 4. Orteliusstraat, 5. Groententuintjes.
Dr. H.P. Berlage: Oorspronkelijk ontwerp Mercatorplein als Volks- en Vermaakplein - 1923.
Voor Heere van der Schaar is het voorstel van Berlage -een volks- en vermaakplein- niet acceptabel.
Het idee van Berlage zou ten koste gaan van het aantal geprojecteerde woningen en dus ten kosten van de rentabiliteit van het project.
Het voorstel van Berlage wordt aangepast.
Wand 1: de westelijke wand, met in het midden de magazijnen met de arcade en rechts de overbouwing (!) van de Jan Evertsenstraat met een gezellenhuis.
Wand 2: de oostelijke wand, met het Volksgebouw. Het is de oostelijke wand van het plein welke na de bouw bij Van der Schaar in eigendom blijft t.b.v. exploitatie.
Wand 3: de noordelijke wand, met het café en de bioscoop, en de overbouwing van de Mercatorstraat.
Wand 4: de zuidelijke wand, met het warenhuis met de luifel, en de overbouwing van de Van Spilbergenstraat.
Het plein zal uiteindelijk meer een verkeersknooppunt worden en minder een Volks- en Vermaakplein (directe invloed van Heere van der Schaar).
Tegenwoordig is het plein ingrijpend veranderd en is onder het plein een grote ondergrondse parkeergarage aangebracht van enkele verdiepingen.